هر چقدر به زبان غیر مادری مسلط باشیم صحبت کردن، نوشتن و گوش کردن به زبان مادری حس قریبی است و با ضربان قلب، احساسات ناب مادری، گوشت، پوست و استخوان انسان‌ها و حتی به نوعی با نفس کشیدن و خود واقعی انسان‌ها عجین است. پس جزو حقوق طبیعی انسان‌ها به شمار می‌رود و نادیده گرفتن این حق طبیعی از افراد، سلب یک نعمت الهی و یک حس درونی انسانی است.
اهمیت زبان مادری به قدری است که در بسیاری از اسناد و معاهدات حقوق بشری مانند منشور زبان مادر، اعلامیه جهانی حقوقی زبانی، ماده ۴ اعلامیه حقوق اشخاص متعلق به اقلیت‌های قومی، ملی، زبانی و مذهبی ماده ۳۰ کنوانسیون حقوق کودک، ماده ۲۷ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و اصل ۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی مورد تاکید قرار گرفته است. حال که در آستانه ۳ اسفند روز جهانی زبان مادری به سر می‌بریم، انتظار می‌رود برای شکوفا شدن فرهنگ، تمدن غنی و منحصر به فرد ایران برای تقویت زبان مادری و محلی بیشتر بکوشیم.
اصل 15 قانون اساسی و زبان مادری
هر چند که در اصل ۱۵ قانون اساسی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات، رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در کنار زبان فارسی و ملی آزاد خوانده شده است، ولی با گذشت ۴ دهه از پیروزی انقلاب، این اصل قانون اساسی به بوته فراموشی سپرده شده است و هیچ یک از دولت‌‌ها در جهت اجرایی شدن این اصل اقدام نکرده‌اند و ارزش واقعی و ذاتی زبان‌ها که جهانی از فرهنگ متفاوت است را درک نکرده‌اند.
برخی هم در تلاش هستند این اصل قانون اساسی نادیده گرفته شود و با برداشت‌های متفاوت خود از موضوع، عرصه را برای تقویت و تدریس زبان مادری تنگ می‌کنند.
ایران برای اینکه همیشه تاریخ در اوج و عظمت و شکوه باقی بماند باید به مطالبات قومیت‌ها توجه ویژه شود و نقشه‌های شومی که بعضی برای ایران می‌کشند چیزی جز سناریویی روی کاغذ نباشد.
همانطور که کسی مخالف یادگیری زبان دیگری مثل زبان انگلیسی، آلمانی، اسپانیایی، فرانسوی، روسی و… نیست و آکادمی‌های مختلفی مشغول تدریس این زبان‌ها در کشور هستند، بهتر است نگرش‌مان را به آموزش زبان‌های محلی رایج در کشورمان تغییر دهیم و نه تنها با تدریس آنها مخالفت نکنیم بلکه عرصه، امکانات و فضا را برای یادگیری و تقویت زبان مادری فراهم کنیم که برنامه ریزی و قدم برداشتن در این مسیر نه تنها هیچ آسیبی به حوزه امنیتی کشور وارد نمی‌کند بلکه وابستگی‌ها، علقه‌های قومیتی و پذیرش تنوع فرهنگی را برای حفظ وحدت و یکپارچگی، در چارچوب ایران همیشه جاویدان تقویت خواهد کرد.
شبنم خلیلی/کارشناس ارشد علوم سیاسی و اجتماعی
